بازخوانی تحلیلی مهر؛
رمزگشایی از استعفای ناگهانی شهردادروحانی
به گزارش سایت رسمی سیامك یزدانجو بعد از كناره گیری فریدون شهبازیان و شهرداد روحانی از رهبری دائم اركستر ملی ایران و اركستر سمفونیك تهران، هنوز از نحوه هدایت هنری این مجموعه های دولتی اطلاع دقیقی در دست نیست.
خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی: ارکستر ملی ایران و ارکستر سمفونیک تهران دو مجموعه دولتی زیر مجموعه بنیاد فرهنگی هنری رودکی هستند که بعد از استعفای اسفندماه سال ۹۷ فریدون شهبازیان از مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر ملی و کناره گیری رسمی روز پنجشنبه اول خرداد ۹۹ شهرداد روحانی از مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر سمفونیک تهران که زمزمه های آن از ماه ها قبل در رسانه ها و محافل هنری پیچیده بود، مدت هاست با چالش رهبری دائم مواجهند.
به نظر می آید سیاست جدید مدیر فعلی بنیاد فرهنگی هنری رودکی تمرکز بر حضور رهبر دائم نیست و مسؤلان این مجموعه فرهنگی هنری پرحاشیه، تصمیم دارند فعلاً اداره ارکسترها را با چند هنرمند بعنوان «رهبر مهمان» ادامه دهند.
گروه هنر خبرگزاری مهر پیش از این و در ماه های گذشته درباره حواشی مختلف کناره گیری و استعفای فریدون شهبازیان از ارکستر ملی ایران گزارش مشروحی را منتشر نموده بود، ازاین رو آنچه می خوانید، گرچه نیم نگاهی هم به ماجراهای پیرامونی ارکستر ملی ایران بعد از استعفای شهبازیان و اداره این مجموعه با رهبر میهمان دارد، اما عمده تمرکزش بر نحوه فعالیت ارکستر سمفونیک تهران از زمان حضور شهرداد روحانی تا وداعش خواهد بود.
آغاز چهار سال مدیریت هنری بر یکی از مهم ترین ارکسترهای دولتی ایران
شهرداد روحانی آهنگساز، نوازنده و رهبر ارکستر کشورمان از مرداد ماه سال ۱۳۹۵ و پس از خروج پرحاشیه علی رهبری آهنگساز و رهبر ارکستر مطرح کشورمان بعنوان گزینه جانشین وی در سمت مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر سمفونیک تهران ارائه شد. شرایطی که به سبب بعضی از اختلاف نظرها در نهایت منجر به کناره گیری علی رهبری از این سمت شده بود و اینجا به جایی تا مدت ها تبدیل به سوژه اول رسانه ها شد. در این فضا اختلافات قدیمی علی رهبری و شهرداد روحانی طعم و رنگ این حاشیه ها را پررنگ تر کرده بود.
پس از اینکه شهرداد روحانی در این سمت جای گرفت، رفته رفته فضا به سمت آرامش رفت و ارکستر سمفونیک تهران علیرغم مشکلات ریز ودرشتی که همواره در بدنه ارکسترهای دولتی وجود داشته و دارد، به صورت مرتب کنسرتهای خویش را برگزار می کرد. شرایطی که اتفاقاً در زمان حضور علی رهبری هم با وجود حاشیه ها و دعواهای رسانه ای وجود داشت، ولی چارچوبی را تشکیل می داد که تماشاگران عمدتاً از اجراهای این مجموعه راضی از تالار وحدت خارج می شدند.
دستاوردهای مهم روحانی در یک ارکستر مهم
شهرداد روحانی در این روزگار بود که علاوه بر طراحی و مدیریت هنری ارکستر سمفونیک تهران، در برگزاری کنسرتهای تهران و خارج از تهران که تعداد آنها هم کم نبود موفقیت هایی را رقم زد و با این مجموعه حتی تجربه حضور در کشور ایتالیا برای برگزاری چند کنسرت به رهبری ریکاردو موتی مرد نامدار موسیقی کلاسیک دنیا را از سرگذراند. تجربه ای که نتیجه همکاریهای فرهنگی هنری دو کشور ایتالیا و ایران بود و سبب برگزاری کنسرت هایی شد که با وجود مخالفت ها و انتقاداتی که برخی ها به آن وارد می دانستند، می توان از آن بعنوان یکی از برجسته ترین دستاوردهای ارکستر سمفونیک تهران در زمان مدیریت هنری شهرداد روحانی یاد کرد.
یکی دیگر از اتفاقات مهمی که در دوران رهبری دائم شهرداد روحانی در ارکستر سمفونیک تهران و البته فریدون شهبازیان در ارکستر ملی ایران رقم خورد، حضور مشترک نوازندگان این دو مجموعه دولتی در کشور روسیه حین برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال و برگزاری کنسرت در شهرها مسکو، سن پترزبورگ و کازان بود که به شکلی در جهت حضور همدلانه فعالیتهای فرهنگی هنری در جهت تشویق اعضای تیم ملی فوتبال کشورمان در این مسابقات و عرضه توانمندی های نوازندگان وهنرمندان موسیقی کشورمان در رویدادهای بین المللی شکل گرفت و این دفعه کنسرواتوار چایکوفسکی مسکو بر مبنای تفاهم نامه قبلی که با مدیران بنیاد رودکی امضا کرده بود، بعنوان میزبان ارائه شد. تجربه ای که بازهم توانست یکی از معدود اتفاقات فرامرزی یک مجموعه دولتی حوزه موسیقی لقب بگیرد و با وجود حاشیه های ریز و درشتی که گریبان گیر فدراسیون فوتبال و بنیاد رودکی شد، دستاوردی قابل ملاحظه ای برای شهرداد روحانی و فریدون شهبازیان به حساب آمد.
یک اطلاعیه رهبر ارکستر کنسرت را تغییر می دهد
آنچه پس از این رویدادها پیش روی مخاطبان کنسرتهای ارکستر سمفونیک تهران قرار گرفت، چند اجرای مختلف با حضور شهرداد روحانی و تعدادی دیگر از رهبران میهمان همچون منوچهر صهبایی، لوریس چکناوریان، نصیر حیدریان، نیکلاس کراوتز و تعدادی دیگر بود تا اینکه پس از برگزاری کنسرت روزهای پنجم و ششم دیماه سال ۹۸ که شهرداد روحانی رهبری ارکستر را به عهده داشت، دیگر خبری از حضورش در برنامه های آتی کنسرت نشد.
دقیقاً از همین روزها بود که فاز تازه حاشیه های رسانه ای برای ارکستر سمفونیک تهران شروع شد و به سبب عدم پاسخگویی مدیران بنیاد رودکی و البته شخص شهرداد روحانی، این حاشیه ها هر روز پررنگ تر و پررنگ تر می شد. چون که نه از برنامه های آتی ارکستر سمفونیک تهران خبری دقیقی به رسانه ها ارسال می شد و نه از نام شهرداد روحانی در کنسرت ها خبری بود. جالب اینکه چند روز پس از برگزاری کنسرت شروع سال نو میلادی ارکستر سمفونیک تهران قرار بود در تاریخ سوم بهمن ماه کنسرت دیگری به رهبری شهرداد روحانی با اجرای آثاری از راخمانینف و بتهوون در تالار وحدت تهران برگزار گردد که به یک باره اطلاعیه ای از جانب بنیاد رودکی به رسانه ها ارسال شد که در آن از تغییر رهبر ارکستر سمفونیک تهران خبر می داد.
در متن این خبر که روز ۲۹ دیماه سال ۱۳۹۸ انتشار یافت، آمده بود: «ارکستر سمفونیک تهران، بر مبنای جدول اجراهای خود در تازه ترین رویداد، سوم بهمن ماه به روی صحنه می رود. این اجرا با همراهی «میترا کوته» پیانیست ایرانی-اتریشی بعنوان سولیست، یک شب دیگر هم تمدید گردید و بنا بود که استاد شهرداد روحانی، رهبر دائم ارکستر سمفونیک تهران هدایت ارکستر را در این دو اجرا به عهده داشته باشد. نوازندگان ارکستر برای انجام اجرایی فاخر، سه نوبت با رهبری آقای روحانی تمرینات لازم را انجام دادند؛ بعد از این تمرینات اما رهبر ارکستر سمفونیک تهران که پیش از این و پس از اجرای شهریورماه، گرفتار عارضه قلبی شده بود با مشکلات جدی در ناحیه قفسه سینه مواجه می شود که رفتن به پزشکان، تاکید جدی و دستور استراحت مطلق پزشکی را به همراه دارد. بر همین مبنا و به درخواست آقای روحانی و برای حفظ سلامت این هنرمند ارزشمند و لزوم ادامه معالجات، بنیاد رودکی ناگزیر شد با وجود اعلام قبلی، از استاد منوچهر صهبایی درخواست کند تا هدایت اجرای بهمن ماه ارکستر سمفونیک تهران را به عهده بگیرد؛ این تغییر بیشتر از هر چیز با هدف احترام به مخاطبان که چون همیشه همراه این ارکستر بوده اند انجام شد تا خللی دراجرا به وجود نیاید. بر این اساس ارکستر سمفونیک تهران مطابق برنامه از پیش تعیین شده اما به رهبری میهمان منوچهر صهبایی به روی صحنه می رود. بنیاد رودکی ضمن قدردانی از همراهی مخاطبان ارکستر سمفونیک تهران و عذرخواهی از انجام این تغییر ناگزیر، برای آقای روحانی آرزوی شفای عاجل و تندرستی از درگاه ایزد متعال دارد.»
حاشیه هایی که با غیبت روحانی به اوج رسید
صدور این اطلاعیه یعنی آغاز حاشیه که در کنسرت روز سوم بهمن ماه ارکستر سمفونیک تهران به اوج خود رسید و پرده از حقایق و اتفاقاتی برداشت که اظهارات منوچهر صهبایی رهبر میهمان این کنسرت درباره شهرداد روحانی و عدم حضورش در این برنامه به آن دامن زد.
صهبایی در بخش هایی از این کنسرت که تبدیل به پرحاشیه ترین کنسرت ارکستر سمفونیک تهران در سال های اخیر شد، بیان نمود: «من به هیچ عنوان قرار نبود که در این کنسرت ارکستر سمفونیک تهران، بعنوان رهبر حضور داشته باشم اما گویا رهبر ارکستر سمفونیک تهران به سبب مشکلاتی که به وجود آمده بود، دو هفته پیش بدون اینکه با مسؤلان بنیاد رودکی صحبتی کرده باشد، از ایران فرار کرده است! ازاین رو اگر چیز دیگری همچون علل پزشکی و از این دست مسائل نوشته اند من قبول ندارم […] من در کنسرت امشب به این علت حضور پیدا کردم که آقای سهرابی (معاون تولید هنر و آموزش بنیاد رودکی) از من خواهش کرد تا رهبری ارکستر را به عهده بگیرم. من هم چون دوست داشتم کمک کنم این حضور را پذیرفتم. در حالیکه فشار سنگین ناشی از رهبری ارکستر کنسرت نمایش «مری پاپینز» بارها من را راهی اورژانس کرد و حتی روزهای گذشته مجبور شدم آپاندیسم را عمل کنم. با توجه به این شرایط قبول کردم تا در این کنسرت حضور داشته باشم.»
البته بعد از صحبت های صهبایی که در بعضی از مقاطع با واکنش انتقادی برخی از نوازندگان حاضر بر روی صحنه هم همراه بود، ارکستر سمفونیک تهران به اجرای قطعاتی از راخمانینف و بتهوون پرداخت. اما با به انتها رسیدن این بخش بود که آنتراکت معمول ۱۰ دقیقه ای بین بخش اول و دوم کنسرت، حاشیه جدید دیگری را رقم زد تا همان گونه که گفته شد این کنسرت تبدیل به پرحاشیه ترین کنسرت این سالهای تالار وحدت شود.
شهرداد روحانی رهبر ارکستر سمفونیک تهران یک روز بعد از اتفاقات و حاشیه هایی که در کنسرت این مجموعه دولتی رقم خورد، توضیحاتی را در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر نمود و اظهار داشت: «از آنچه شب گذشته در تالار وحدت و در میانه اجرای ارکستر سمفونیک تهران روی داد، عمیقاً متأسفم. امیدوارم فضای موسیقی ما همچون گذشته در راه صلح و دوستی در حرکت باشد. از نوازندگان محترم ارکستر سمفونیک تهران، برای پشتیبانی از مخاطبان برنامه و هم جایگاه رهبر ارکستر سمفونیک تهران کمال تشکر را دارم.»
بنیاد فرهنگی هنری رودکی هم بلافاصله با انتشار اطلاعیه ای درباره حاشیه های پیش آمده پیرامون کنسرت روز سوم بهمن ماه ارکستر سمفونیک تهران توضیح داد: «نظر به حواشی و مشکلات رخ داده در اجرای اخیر ارکستر سمفونیک تهران، به اطلاع می رساند آقای شهرداد روحانی در تاریخ ۲۶ دی ماه، رسماً به بنیاد رودکی اعلام می کنند که به سبب بیماری و انجام امور درمانی امکان رهبری ارکستر سمفونیک تهران را در تاریخ سوم و ششم بهمن ماه نداشته و ایشان با اطلاع بنیاد رودکی در مرخصی بودند. از طرفی و به سبب آنکه اجرای ارکستر برنامه ریزی شده و تمرین های ارکستر و هم اطلاع رسانی و بلیت فروشی انجام شده بود، مذاکرات لازم با آقای منوچهر صهبایی انجام شد تا بعنوان رهبر میهمان این اجرا را رهبری کنند و بعد از توافق دو طرف، اجرای ارکستر به رهبری ایشان اطلاع رسانی شد. […] اظهارات آقای صهبایی بعنوان رهبر میهمان در ابتدای برنامه خارج از شرح فعالیت رهبر مهمان، افزون بر آنکه زحمات نوازندگان گرانقدر ارکستر، جناب آقای روحانی و حتی خود ایشان را تحت الشعاع قرار داد، آزردگی عمیق مخاطبان ارکستر سمفونیک تهران را هم باعث شد. بنیاد رودکی لازم می داند از مخاطبان حاضر در سالن و کلیه علاقه مندان به ارکستر سمفونیک تهران عذرخواهی کند و با بررسی کامل موضوع، اقدامات لازم برای جلوگیری از تکرار آنرا اتخاذ کند.»
وقتی بردیا کیارس وارد قصه می شود
در حالی که پیش از غیبت های طولانی مدت شهرداد روحانی به سبب آنچه از آن بعنوان بیماری یاد می کردند، این پیشبینی وجود داشت که حضور منوچهر صهبایی به سبب پیشینه فعالیتهای هنری اش می تواند تا حدی از حاشیه ها بکاهد، اما ماجرا آن گونه می بایست پیش نرفت و کار را به جایی رساند که مدیران بنیاد رودکی تصمیم بگیرند به سبب پرهیز از هرگونه حاشیه دیگری که سالهاست به شکلی بختک وار بدنه ارکسترها را دنبال می کند، بردیا کیارس را بعنوان رهبر میهمان کنسرت تازه ارکستر سمفونیک تهران انتخاب کنند.
روز پنجم بهمن ماه بود که بنیاد رودکی در اطلاعیه ای اعلام نمود: «ارکستر سمفونیک تهران در اجرای ششم بهمن ماه با رهبری بردیا کیارس و مدیریت هنری شهرداد روحانی روی صحنه می رود. این اجرا با همراهی میترا کوته پیانیست ایرانی - اتریشی برگزار می گردد. سمفونی شماره پنج بتهوون در دومینور، اپوس ۶۷، اورتور اگمونت، اپوس ۸۴، کنسرت پیانو شماره ۲ اثر سرگئی راخمانینوف همچون قطعاتی هستند که در این کنسرت اجرا می شوند.»
انتشار اطلاعیه اما فقط نمی توانست یک اطلاعیه عادی به حساب آید چون که هم از رابطه کارد و پنیر شده منوچهر صهبایی با بنیاد رودکی خبر می داد و هم دربرگیرنده نشانه هایی بود که مدیران بنیاد فرهنگی هنری رودکی مقرر است از این پس روی بردیا کیارس که بعنوان یکی از رهبران توانمند ارکستر در کشورمان معرفی شده، حساب ویژه ای باز کند.
جشنواره موسیقی فجر و ارکستری که همچنان بی شهرداد است
بعد از برگزاری کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری بردیا کیارس نوبت به اجرای این ارکستر دولتی در مهم ترین ویترین موسیقایی دولت یعنی جشنواره موسیقی فجر می شود. شرایطی که بازهم از شهرداد روحانی در آن خبری نیست و هر روز گمانه زنی های رسانه ای و محفلی را که شهرداد روحانی به صورت کامل از ارکستر سمفونیک تهران جدا شده را تقویت می کند.
در تازه ترین کنسرت ارکستر سمفونیک تهران که روز بیست و ششم بهمن ماه برگزار شد، این دفعه این نصیر حیدریان بود که چوب رهبری ارکستر را بعنوان رهبر میهمان به عهده گرفت و در تالار وحدت تهران همراه با نوازندگان قطعات سمفونی شماره هشت اثر آنتونین دوژاک و اورتور کریولان اثر بتهوون را برای مخاطبان اجرا کرد.
البته در لابه لای حضور بردیا کیارس در ارکسترهای دولتی که به سبب غیبت طولانی مدت شهرداد روحانی اتفاق افتاد، گزینه هایی چون علی رهبری، نصیر حیدریان، سهراب کاشف، آرش گوران و تعدادی دیگر هم مورد توجه محافل رسانه ای قرار داشت که از این هنرمندان هم بعنوان گزینه های احتمالی رهبری ارکستر سمفونیک تهران یاد می شد.
حضور جناب کرونا، چند اجرای خانگی و سرانجام خداحافظی شهرداد
بعد از اجرای ارکستر سمفونیک تهران در جشنواره موسیقی فجر که با رهبری نصیر حیدریان صورت گرفت، تقریباً مجموعه ارکسترهای دولتی به فعالیت خود آخر دادند. حتی قرار بود کنسرتی هم در اسفند ما طبق اعلام رسمی بنیاد رودکی به رهبری شهرداد روحانی در تالار وحدت برگزار گردد که این کنسرت با ورود مهمانی به نام ویروس کرونا عملاً به فراموشی مطلق سپرده شد و عملاً پرونده حضور شهرداد روحانی در ارکستر سمفونیک تهران را بست.
این در حالی بود که با آغاز انتشار ویروس کرونا، فضایی برای اجراهای خانگی، کنسرت ها آنلاین و مواردی از این دست پیش آمد که ارکسترهای دولتی هم از این قاعده مستثنا نبوده و تلاش کردند تا با اجرای چند کنسرت آنلاین و اجرای خانگی که تجربه جدیدی برای نوازندگان بود، به مخاطبان خود اعلام کنند که این ارکسترها تعطیل نبوده و در خانه برای مردم موسیقی تولید می کنند، جالب اینکه در بعضی از این اجراهای خانگی این بردیا کیارس بود که هدایت هنری عمده فعالیت ها را بر عهده داشت. که بعنوان نمونه می توان به اجرای خانگی نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران و برخی از خوانندگان و نوازندگان خارجی با تولید موومان چهارم سمفونی ۹ بتهوون اشاره نمود.
دقیقاً از پس این روزها بود که قصه حضور شهرداد روحانی در ارکستر سمفونیک تهران پس از چهارسال به پایان رسید و او روز اول خرداد ۱۳۹۹ بود که با انتشار متنی در صفحه شخصی خود از آخر همکاری اش با این مجموعه دولتی اطلاع داد.
در متن انتشار یافته توسط شهرداد روحانی آمده است: «در آخر چهارمین سال همکاری با ارکستر سمفونیک تهران، در جایگاه مدیر هنری و رهبر ارکستر، از اینکه فرصتی فراهم گردید تا از آن طریق بتوانم در خدمت هنر و موسیقی کشور عزیزمان؛ ایران باشم، خرسندی خویش را ابراز می نمایم. فرصتی که به رغم روزهای تلخ و شیرین، با حضور و حمایت علاقه مندان و مخاطبان برای من یادآور خاطراتی فراموش نشدنی خواهد بود. […] از تک تک نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران که طی این دوران چهارساله با من همکاری داشتند و همینطور از بنیاد رودکی که با ایجاد بستر فرهنگی مناسب، زمینه را جهت گسترش و اعتلای موسیقی در جهت فعالیت ارکستر سمفونیک تهران فراهم نمود صمیمانه تشکر می کنم. امیدوارم ارکستر سمفونیک تهران همچون گذشته، فعالیتهای خویش را در راه پیشرفت و تعالی ادامه دهد.»
بنیاد رودکی هم یک روز پس از انتشار این متن از حضور چهارساله شهرداد روحانی قدردانی کرده و در متنی که بازهم روی بیماری شهرداد روحانی تاکید شده بود، توضیح داد: «ارکستر سمفونیک تهران، بعنوان قدیمی ترین ارکستر سمفونیک کشور، در عمر ۹۰ ساله خود رسالت ارتقای موسیقی فاخر را داشته است؛ در این تاریخ ممتاز نقش رهبران ارکستر کلیدی است و این رهبران هر یک به سهم خود بر غنای ارکستر افزوده اند که یاد همه آنان، هماره در ارکستر سمفونیک تهران گرامی است. در قابی از تاریخ ارکستر سمفونیک تهران، با هدایت استاد روحانی، این ارکستر وعده گاه شمار فراوانی از علاقه مندان به موسیقی کلاسیک بود. همینطور زمینه رشد و افزایش توانمندی نسلی از نوازندگان این ارکستر در سایه تجربیات ایشان فراهم گردید. […] همکاری جناب روحانی، اما به سبب ناراحتی جسمانی و سفارش پزشکان پارسال با مشکلاتی همراه بود و در نهایت با اتمام مدت تعهد و قرارداد در انتهای سال ۹۸، دوره همکاری استاد روحانی در قامت مدیر هنری و رهبر دائم ارکستر به پایان رسید. بنیاد رودکی ضمن قدردانی از جناب روحانی امید دارد همچنان از تجربیات و مشاوره های ایشان بهره مند شود.»
بعد از خروج پرحاشیه فریدون شهبازیان از ارکستر ملی ایران که آن هم با اما و اگرهای فراوانی رو به رو شد، حالا نوبت شهرداد روحانی بود که در پرابهام ترین شکل ممکن که به نظر می رسد تنها مشکلات جسمی دلیل آن نبوده است، ارکستر سمفونیک تهران را با کارنامه ای پرفراز و نشیب ترک کند. شرایطی که به سبب اوضاع ناپایدار مدیریت فرهنگی هنری در کشورمان کاملاً قابل پیشبینی بود. چون که پیشتر بزرگانی چون علی رهبری، فرهاد فخرالدینی، منوچهر صهبایی و دیگر افراد با استعفا و کناره گیری خود این را به اثبات رسانده بودند که نظام مدیریتی، اقتصادی و هنری موسیقی کشورمان آن گونه نیست که بتوان بر مبنای داده های علمی و اصولی روی آن حساب ویژه ای باز کرد. پس وقتی نمی توان باید روزی منتظر خروج یا کناره گیری یا استعفای نام ها بود.
حالا مهدی افضلی مرد بسیار پرنفوذ معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که هنوز به صورت همزمان مدیرعامل مؤسسه توسعه هنرهای معاصر بعنوان اصلی ترین منبع مالی و بودجه ای معاونت هنری و مدیریت بنیاد فرهنگی هنری رودکی را عهده دارد کار تقریباً سختی را پیش روی خود دارد؛ او باید تصمیم بگیرد که مدیریت ارکسترها را فعلاً با دعوت از هنرمندان مختلف بعنوان «رهبر مهمان» هدایت کند یا نه مقرر است در ایام پسا کرونا منتظر اتفاقات جدیدی در ساختار مدیریت ارکسترها با حضور مدیر هنری یا رهبر دائم باشیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب