خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار-۱۵۷؛
تجربه یک اندوه شیرین در دو روی سکه وقتی موسیقی شخصیتی مستقل دارد
سایت رسمی سیامک یزدانجو: موسیقی متن و تیتراژ فیلم سینمایی دو روی سکه همچون آثار خاطره سازی است که ملودی آن بی شک معرف یکی از مهم ترین آثار سینمای بدنه ایران در سالهای در رابطه با دهه هفتاد بحساب می آید.
دریافت 3 MB
خبرگزاری مهر -گروه هنر-علیرضا سعیدی؛
کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطب یک اثر را در جریان مبحث قرار دهد. شرایطی که گاهی خیلی نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می گیرد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس از یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته ایم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های مربوط به برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره بهمراه داشته باشد. خاطره بازی بعد از آغاز و انتشار در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان از آن، ما را بر آن داشت در قالب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهن مان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حال مان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به شکل هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در صدوپنجاه وهفتمین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی متن و تیتراژ فیلم سینمایی «دو روی سکه» به آهنگسازی سعید شهرام رفتیم که در زمان خود تبدیل به یکی از مهم ترین و پرطرفدارترین محصولات موسیقایی در رابطه با سینمای ایران بخصوص «سینمای بدنه» شد و توانست جای خودرا در لیست ماندگارترین موسیقی فیلم های در رابطه با سینمای ایران ثبت کند. فضایی نوستالژیک که از موسیقی آن بازهم در تیتراژ و موسیقی متن تعدادی از آثار تصویری و نماهنگ ها بی اجازه یا با اجازه استفاده می شود و آن قدر محبوب است که بتوان از آن به عنوان یکی از خاطره سازها یاد کرد.
فیلم «دو روی سکه» اثری به کارگردانی محمد متوسلانی و تهیه کنندگی یدالله شهیدی، محمد متوسلانی وحسین فرح بخش و عبدالله علیخانی است که به سال ۱۳۷۱ تولید و در دیماه سال ۱۳۷۲ روی پرده سینماها رفت و به واسطه سوپراستاری به نام ابوالفضل پورعرب توانست در جذب مخاطب نیز به توفیقاتی نائل شود.
این فیلم سینمایی که فریدون جیرانی و محمد متوسلانی آنرا به شکل مشترک نوشته اند، راوی بخش از زندگی شخصیتی به نام امیر است که بعد از سه سال از زندان آزاد و مشغول بکار در یک مبل فروشی می شود. آشنایی امیر با هما و قرار ازدواج با او سبب می شود که با روحیه وجدیت بیشتری به کار ادامه دهد اما اتفاقاتی منجر به تولد قصه های دیگر می شود.
ابوالفضل پورعرب، احمد هاشمی، لیلا مصدقی، مرتضی ضرابی، نادیا دلدارگلچین، منوچهر حامدی، امین حیایی، سیامک عافیت، عباس قاجار، هادی صادق پور، ملیحه نصیری، عیسی صفایی، سیامک قدکچیان، زهره صفوی، مجید فراهانی همچون هنرمندانی بودند که در این فیلم سینمایی به عنوان بازیگر حضور داشتند.
اما همان گونه که گفته شد، فارغ از مباحث گوناگونی که میتوان در رابطه با بخش های مختلف فنی و هنری این فیلم سینمایی متعلق به دهه هفتاد نوشت و روایت کرد، این موسیقی متن و تیتراژ فیلم به آهنگسازی سعید شهرام بود که توانست به عنوان یکی از مهم ترین مولفه های معرفی این فیلم در لیست بلندبالای آثار سینمای ایران ثبت گردد. فرآیندی خاطره ساز که وقتی بیننده در تیتراژ ابتدایی با صحنه های پیش از آزادی پورعرب از زندان مواجه می شود و پس از مدتی سکوت، موسیقی به این میزانسن اضافه می شود، حال و هوای متفاوتی را برایش رقم می زند.
در این منظر فارغ از جنبه های متفاوت و نوستالژیکی که پردازش موسیقی به مخاطب عرضه می کند، تلاش آهنگساز برای نمایش عناصری چون تضاد و دوگانگی، ایجاد فضای عاطفی، تقویت حس تنهایی انسان در جامعه مدرن امروزی همچون مولفه هایی است که در درون ملودی این فیلم سینمایی شنیده می شود. در واقع سعید شهرام با درک عمیقی از این فضا، توانست موسیقی ای خلق کند که نه فقط همراه فیلم باشد، بلکه خود به یک «شخصیت» مستقل و ماندگار تبدیل گردد. این در حالیست که تیتراژ نخستین فیلم، یکی از ماندگارترین تیتراژهای تاریخ سینمای ایران است که با عرضه مشخصاتی درست از تکنیک و احساس به عبارتی اندوه شیرینی را در یک اثر حدودا پلیسی به مخاطب عرضه می کند.
بر این اساس میتوان چنین برداشت کرد که موسیقی سعید شهرام برای فیلم «دو روی سکه» یک مکمل کم نقص در همراهی با کلیت داستان است که حتی در مقاطعی فراتر از یک همراه ساده ایفای نقش کرده است. گو اینکه خیلی از مخاطبان، فیلم را با موسیقی اش به خاطر می آورند و میتوان ادعا کرد این موسیقی حتی به شکل مستقل نیز قابل شنیدن و لذت بردن است. این موسیقی توانسته مولفه «انتقال احساس بدون گفتار» را به درستی انتقال دهد.
در نهایت، میتوان گفت سعید شهرام با درک درست از فضای فیلم و استفاده از ملودی هایی ساده اما عمیق، اثری خلق کرده که مانند خود فیلم «دو روی سکه»، روی دیگری نیز دارد؛ رویی که متعلق به خاطرات جمعی چند نسل از ایرانی ها است و هر بار شنیدنش، موجی از حس نوستالژی و تأثر زیبا را بهمراه می آورد.
سعید شهرام همچون هنرمندانی است که تحصیلات دانشگاهی در عرصه موسیقی دارد. وی چندی قبل در گفتگویی با خبرنگار مهر در رابطه با آهنگسازی در سینما توضیح داد: هرچه یک آهنگساز، فیلم را بیشتر بشناسد و راجع به مراحل مختلف تولید فیلم آگاهی داشته باشد، نتایج بهتری از کار خود خواهد گرفت. از طرفی تولید یک فیلم کاری است گروهی و نمی توان عوامل مختلف را منفک از یکدیگر درنظر گرفت حتی کار یک تدوین گر و فیلمبردار، اساسا بر احساس یک آهنگساز تاثیر می گذارد.
وی که طی سالیان فعالیت خود در حوزه موسیقی فیلم برای آثاری چون «تک درختها» به کارگردانی سعید ابراهیمی فر، «مخمصه» به کارگردانی محمدعلی سجادی، «جعبه موسیقی» به کارگردانی فرزاد موتمن، «ارتفاع ۴۵/۶» به کارگردانی سیامک شایقی و «بالاتر از آسمان» به کارگردانی فریدون حسن پور آهنگسازی کرده در این گفتگو بود که در رابطه با مراحل ساخت موسیقی فیلم هایی که به عنوان آهنگساز در آنها حضور داشته، اظهار داشت: از ابتدا، بعد از خواندن فیلم نامه، خودرا در جریان تولید فیلم قرار می دهم و بطور متناوب در صحنه های فیلمبرداری حاضر می شوم. همین مساله به درک بهتر و بیشتر فضای فیلم، کمک فراوانی می کند. در ضمن بطور مستقیم با عوامل اصلی فیلم و فضای کاری آنها ارتباط برقرار می کنم. حتی اهتمام می کنم در مراحل مونتاژ و صداگذاری هم حضور داشته باشم. البته زمانی هم پیش می آید که فیلم در مراحل غائی تولید، یعنی مونتاژ به من پیشنهاد می شود. در چنین شرایطی به هر آن چه که از فیلم می بینم محدود می شوم و برای همین اهتمام می کنم از پتانسیل های دیگری برای ساختن موسیقی استفاده کنم.
به هر حال آن چه در موسیقی متن و تیتراژ فیلم سینمایی «دو روی سکه» به آهنگسازی سعید شهرام میتوان به آن اشاره نمود، تلاش، توجه و تمرکز آهنگساز برای عرضه جلوه ای از موسیقی در فیلم آن هم با امکانات ناچیز آن دوران است؛ موسیقی که دربرگیرنده انتقال حس تعقیب و گریز در کنار عناصر احساسی است و فضای ملودی ها را با تنوع به مخاطب و شنونده عرضه می کند. فرآیندی حساس که اگر آهنگساز در هرکدام از مولفه ها زیاده روی کند، بی گمان نباید منتظر پروژه ای شنیدنی و ماندگار بود. گو اینکه خیلی از محصولات سالیان اخیر سینمای ایران در عرصه موسیقی فیلم با چنین آفتی روبه رو بوده است.
منبع: siamakyazdanjoo.com
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب