نقدی بر جشنواره موسیقی
از دلخوری هنرمندان تا شكوفایی مشروط به پول های تمیز
به گزارش سایت رسمی سیامك یزدانجو یك فعال حوزه موسیقی با سابقه مدیریتی درباره ی موانع پیش روی جشنواره موسیقی فجر و دلایلی كه سبب شده است این جشنواره بعد از ۳۵ سال آن طور كه انتظار می رفت پیشرفت نداشته باشد، مطالبی را عنوان نمود. وی در عین حال امیدوار است، در صورت حمایت صحیح با ورود پول های تمیز و سالم بتوان شاهد شكوفایی هرساله جشنواره موسیقی فجر بعنوان یكی از مهمترین رخدادهای فرهنگی و هنری كشور در طول سال باشیم.
رضا مهدوی ـ پژوهشگر و فعال حوزه موسیقی ـ دوره قبل بعنوان دبیر بخش پژوهش در جشنواره موسیقی فجر حضور داشته و در سال ۱۳۷۸ برای اولین بار گروه های دانشجویی موسیقی را به جشنواره وارد كرده است.
او به ایسنا می گوید كه در سال های برگزاری جشنواره موسیقی فجر، سه عامل سبب شده اند كه این جشنواره آن گونه كه باید پیش نرود.
* عامل اول: دلخوری
این كارشناس موسیقی در همین راستا درباره ی علت شركت نكردن یا كمتر شركت كردن موسیقیدان های سرشناس در جشنواره موسیقی فجر چنین توضیح می دهد: بعد از انقلاب در دهه ی ۶۰ گروهی از هنرمندان به شكلی كنار رفتند و تنها عده ای توانستند فعالیت كنند. آن زمان شرایط خاص بود، كشور یك انقلاب را به اتمام رسانده و بعد از آن به هشت سال دفاع مقدس وارد شده بود. با این اوضاع خیلی از موسیقیدان ها خانه نشین و مجبور شدند كه تدریس كنند؛ بنابراین بعد از برگزاری جشنواره موسیقی فجر، برخلاف سینماگران، اقبالی به این جشنواره نشان ندادند. از همان سخنرانی های آغازین پیروزی انقلاب هم به نوعی، فیلم و سینما نسبت به دیگر شاخه های هنری از حمایت برخوردار شد.
او بیان می كند كه موسیقی در آن زمان به شكلی طرد شد یا می توان اظهار داشت كه پیدا كردن باردیگر جایشگاهش زمان برد. بعدها هم تلویزیون ساز را نشان نداد و آموزشگاه ها و دانشكده های موسیقی تا سال ۶۷ تعطیل بودند. این موارد سبب شد كه چهره های شاخص حضور پیدا نكنند و دلخور باشند.
* عامل دوم و سوم: مدیریت و بودجه
مهدوی علت دوم مشكلات جشنواره موسیقی فجر را مدیریت می داند و می گوید: عامل دوم، مدیریت های سلیقه ای و تلاش مدیران برای حفظ جایگاه خود در این سال ها بوده است. باآنكه كه مدیران باید بتوانند جایگاه هنرمندان شاخص را تبیین كنند و برای بالادستی ها این موارد را بگونه ای مطرح كنند كه شرایط هر روز بهتر شود.
او می گوید كه «جشنواره موسیقی فجر در مقایسه با جشنواره فیلم فجر، جنبه ی رقابتی و بودجه كافی نداشت. جشنواره موسیقی فجر از چند سال پیش تابحال تنها یك میلیارد بودجه دریافت كرده ولی جشنواره فیلم فجر ۳۰ میلیارد بودجه دولتی داشته است.»
این هنرمند ادامه می دهد: جشنواره موسیقی فجر دستمزد خاصی هم به هنرمندان نداده است. بعضی از هنرمندان دوست داشته اند كه در این جشنواره حضور داشته باشند ولی دستمزد بالایی می خواسته اند. حالا هم به همین صورت است كه هنرمندان شاخص دستمزد بالا می خواهند ولی جشنواره ای كه با این مقدار بودجه هفت شب اجرا دارد، نمی تواند از پس هزینه بالا بربیاید.
* چه باید كرد؟
مهدوی در پاسخ به این پرسش كه برای بهتر شدن فضا چه باید كرد؟ می گوید: در وهله ی اول باید یك فضای اعتمادسازی ایجاد نماییم. این فضا به واسطه ی مدیران خردمند، اتاق های خرد جمعی و شوراها ایجاد نمی شود؛ بلكه به یك اعتمادسازی عمومی نیاز دارد كه چهار نهاد دولتی موسیقی كه بودجه می گیرند و دیگر صنف ها یا خانه ها هم بتوانند ورود پیدا كنند و نگاه كلان حاكمیتی را در قدم اول نسبت به موسیقی تغییر دهند.
او ادامه می دهد: خوشبختانه مجموعه نظرات مقام معظم رهبری در كتاب فقه موسیقی كه نتیجه چندین جلسه پژوهش فقاهتی درباره موسیقی بود و در تاریخ تشیع در نوع خودش بی نظیر است، به تازگی انتشار یافته است. این كتاب می تواند كمك نماید، اگر دیگر علما و مجتهدین هم نگاهشان به موسیقی مانند نگاه رهبری باشد، بطور قطع فضاسازی بهتری برای شرایط موسیقی در جامعه و تلویزیون ایجاد خواهد شد. شرایط پرداختن به موسیقی در رادیو خیلی خوب است و تعداد بی شماری برنامه در این حوزه وجود دارد. تلویزیون فضای دیگری در میان مردم دارد. این ها اگر در كنار هم به وجود بیاید، بطور قطع جشنواره موسیقی فجر هم به برند تبدیل خواهد شد و می تواند به جایگاه بین المللی هم برسد.
این كارشناس موسیقی می گوید كه «مدیران و برگزاركنندگان جشنواره موسیقی فجر در سال هایی كه این جشنواره برگزار شده است، در حد امكان و توانشان تلاش كرده اند هنرمندان و استادان سرشناس موسیقی را در كنار جوان هایی كه دغدغه، تكنیك و سواد موسیقی دارند، قرار دهند. این جشنواره طی ۳۴ دوره قبلی در نوع خودش خوب برگزار شده است؛ چونكه یك نگاه به جشن انقلاب دارد و از سویی به دنبال كیفیت است. بالا نبودن كیفیت آن در حد انتظار به بحث بودجه بازمی گردد؛ چونكه كمترین بودجه در حد طرح های ساده به موسیقی داده می شود و بیشترین خواسته ها را هم از اهالی این حوزه و جشنواره هایش دارند.»
* نقد یك دیدگاه اشتباه
وی در ادامه مطلب بالا اختصاص بودجه اندك به جشنواره موسیقی فجر را دیدگاهی اشتباه می داند و می افزاید: كمیسیون فرهنگی مجلس باید بودجه خاص و ویژه ای را برای جشنواره موسیقی فجر به وزارت و فرهنگ ارشاد بدهد؛ نه اینكه نهادهای حاكمیتی مجبور شوند سالن های خویش را برای كنسرت ها اجاره دهند. این غلط ترین شیوه است كه در اقتصاد هنر مطرح شده. گمان می كنند كه چند چهره حوزه پاپ و سنتی كه می توانند با آنها سالن ها را پر كنند؛ برای دیگر حوزه های موسیقی هم به همین صورت است. گرچه كه ۹۵ درصد از جامعه موسیقی در شرایط سخت كاری زندگی می كنند، درآمد ندارند و از كنسرت هایشان استقبال نمی گردد. متأسفانه بحث دریافت عوارض و مالیات هم پیش آمده كه موسسه های آموزشی و تولیدی را هم با این اقتصاد ورشكسته موسیقی شامل شده است. در تمامی كشورهای پیشرفته به اینگونه است كه دولت یارانه خاص می دهد؛ چونكه معتقد هستند كه موسیقی بخش مهمی از فرهنگ است.
مهدوی می گوید كه در كشور ما به موسیقی نگاه سیاسی می شود، بنابراین سالن را اجاره می دهند. ولی هنرمند نمی تواند سالن را پر كند و امكانات خاصی هم برای تبلیغات كارش ندارد؛ بنابراین هنرمند موسیقی سرخورده می شود و كمتر به حضور در این جشنواره ها رغبت نشان داده است. گاهی پیش می آید كه شب اجرا مجوزشان باطل می شود یا وقتی كه برای اجرا به استانی دیگر می روند جلوی كارشان گرفته می شود، گرچه كه قبلا از مركز مجوز را گرفته اند.
او ادامه می دهد: هنرمندان ما در سال دلخوری های متفاوتی دارند و تابحال مقام های دولتی و بالادستی از آنها دلجویی نكرده اند. زمانی كه آقای روحانی در تلویزیون برای مناظره های انتخاباتی شركت كرد، نام بزرگان موسیقی را آورد ولی تابحال حتی در یك كنسرت از جشنواره موسیقی فجر شركت نكرد. دولت یازدهم دیگر به صورت مستقیم از موسیقی حمایت نكرد و در انتخاب مدیران هنری از مهره های سوخته و ناپویا در معاونت هنری موسیقی استفاده نمود. هنرمندان از این مورد ناراحت هستند و این موارد تا حدودی فضای دوگانه ای به وجود می آورد كه هنرمندان احساس می كنند از آنها استفاده ابزاری می شود؛ بنابراین كمتر از این جشنواره ها حمایت می كنند و اگر هم از آنها دعوت شود رقم های بالایی پیشنهاد می دهند كه متولیان جشنواره نتوانند به سراغ آنها بروند.
مهدوی درباره هماهنگی هنرمندان موسیقی در مقایسه با هنرمندان سینما می گوید: هماهنگی آنها به این علت است كه فیلم آنها در جشنواره فیلم فجر حداقل یك مرتبه بدون سانسور پخش می شود. آنها اكران یك ماه را در سینماهای كشور دارند، می توانند آثار خویش را وارد تولیدات خانگی كنند، امكان پخش شدن فیلم هایشان از صداوسیما را دارند، وارد بازار جهانی شوند و پس از آن آثارشان را به جشنواره های خارجی ارسال نمایند. ولی موسیقی یك مرتبه برای همیشه اجرا می شود و زمانی كه منتشر می شود، چون قانون كپی رایت درستی هم نداریم سرمایه هنرمند و اسپانسر نابود می شود.
از او سوال می نماییم كه علت حمایت نشدن جشنواره از سوی اسپانسرهای خصوصی چیست؟ می گوید: تا زمانی كه نهادهای دولتی می خواهند از موسیقی پول دربیاورند و اصطلاحا تصدی گری در موسیقی را رها نكرده و یا نهایتا نگاه خصولتی وجود دارد و روی هم موسسه و شركت تاسیس می شود، بالطبع بدنه پولدار بخش خصوصی نمی تواند قد علم كند و یا نهایتا می آیند پشت پرده هایی با دولتیان برای بقای خوشان ایجاد می كنند. جشنواره موسیقی فجر با این بودجه اندك چاره ای جز جذب حامیان مالی قدرتمند با تبلیغات مناسب و گسترده شهری ندارد كه این امر نیازمند فرهنگسازی عمومی است.
مهدوی در انتها اضافه می كند: متاسفانه همچنان موسیقی و موسیقیدان جدی تلقی نمی گردد كه این امر دردناك است. در صورت حمایت صحیح با ورود پول های تمیز و سالم می توان شاهد شكوفایی هرساله جشنواره موسیقی فجر كه بعنوان مهمترین رخداد فرهنگی و هنری كشور در طول سال است، باشیم. ما در طول سال شاهد پر شدن تالارها در بعضی كنسرت ها هستیم كه به صورت ارگانی تكمیل ظرفیت می شوند. پس می توان در جشنواره موسیقی فجر هم با عزم جدی به چنین دستاوردی دست یافت، به شرط آن كه جشنواره هم در اجرای صحنه ای به سمت رقابتی شدن تلاشی وافر داشته باشد.
سی و پنجمین دوره از جشنواره موسیقی فجر سال جاری از ۲۴ بهمن ماه شروع به كار خواهد نمود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب